Drie algemene perspectieven over voedsel 2/4

Samenvatting: In gesprekken over voedsel kom je waarschijnlijk drie typen mensen tegen. Deze typen zijn vaak onderling in strijd, dus een nuttige dialoog over goed voedsel gaat over begrip en verzoening. We zullen deze perspectieven bekijken en daarnaast een aantal tools die ze bij elkaar brengen.

Vier tools die je zullen helpen bij een constructief gesprek over goed voedsel.

-

In het vorige artikel hebben we het gehad over de polarisatie van het voedseldebat. Hoe mensen opgesloten zitten in tegengestelde mindsets en het gevoel hebben dat ze hun eigen mening over goed voedsel moeten opleggen. Daardoor worden veel gesprekken over onze eetgewoonten ordinaire voedselgevechten. Ze brengen ons nergens.

Maar welke mindsets en meningen zijn er? Informatie hierover zal je helpen constructief over voedsel te praten. In dit artikel zullen we dus de verschillende perspectieven verkennen die het voedseldebat overheersen en daarnaast een aantal tools die ze bij elkaar brengen.

Ik heb mijn zomer in Zweden doorgebracht, waar ik op een avond aanwezig was bij een etentje. De gastvrouw bereidde een heerlijke maaltijd, waaronder Zweedse gehaktballetjes (uiteraard). Terwijl we aan tafel borden doorgaven, zei een andere gast: “Nee, dank je, ik probeer minder vlees te eten”. Het gesprek kwam daardoor op voedsel en we begonnen onze eigen voedselkeuzes en de redenen daarvoor met elkaar te delen.

Door zeer goed te luisteren naar veel van dergelijke gesprekken ben ik er achter gekomen dat als het om voedsel gaat er drie typen mensen zijn, redders, doemdenkers en genieters. Velen van ons, zo niet de meesten, vertonen elementen van al deze drie typen. Omdat deze typen vaak met elkaar in strijd zijn, gaat het bij een nuttige dialoog over goed voedsel altijd over begrip en verzoening.

Redders zijn die mensen die de weg weten, volgens henzelf tenminste. De weg naar verantwoordelijke keuzes, goed eten en goed leven. Van deze mensen wordt vaak gedacht dat ze een voorbeeldfunctie hebben en echt inspirerend zijn. Denk aan een veganistische bodybuilder en Mr. Universe 2014 Barny du Plessis of de bekende psycholoog Jordan Peterson die openlijk praat over zijn alleen-vleesdieet.

Maar sommige redders gaan (soms) iets te ver met hun liefde voor voedsel. Zij delen waar zij in geloven niet alleen vaak, maar ook obsessief. Ze spreken over hoe je moet eten, altijd en overal, met iedereen die al dan niet wil luisteren.

Hun compulsieve behoefte om hun gezondheid, andere mensen, dieren of de wereld te redden maakt hen tot moraalridders in ivoren torens. Zij prediken overal het voedselevangelie, terwijl ze tegelijkertijd iedereen met een andere mening veroordelen. Ongeacht of zij carnivoor of veganist zijn, alle overenthousiaste voedselfundamentalisten zijn redders.

In de tweede plaats zijn er de doemdenkers. Zij spreken niet graag over voedsel. Dit herinnert hen aan alle bijbehorende problemen en mogelijkheden, gerelateerd aan persoonlijke smaak of gezondheid; aan dierenwelzijn; aan klimaat en milieu; aan sociaal-politieke dynamiek; aan de economie.

Doemdenkers hebben het gevoel dat ze alles op hun schouders moeten dragen, zoals Atlas de wereld draagt. Ach, het gewicht van de wereld dragen! Het is te zwaar. Dus als naar hun voedselkeuzes wordt gevraagd, beginnen doemdenkers te zuchten. Ze raken geïrriteerd, emotioneel of schieten in de verdediging. Ze trekken in woede van leer. Hun ultieme vluchtroute is hun schouders ophalen, doen alsof ze zich vervelen of het hen niet uitmaakt en ze trekken zich dan terug in een ongemakkelijke stilte of veranderen het onderwerp.

En dan zijn er nog de genieters, die het onderwerp voedselkeuzes ook vermijden. Maar niet het onderwerp voedsel, want ze vinden het heerlijk om daarover te praten. In de zin van praten over welke saus het beste past bij een steak (champignon of tartaar?).

Voor genieters is onwetendheid werkelijk een zegen, zij zijn meesters in de struisvogelpolitiek, je hoofd in het zand verbergen en met je staartveer schudden. Omdat genieters eigenlijk alleen maar van het leven willen genieten en van alles wat het leven te bieden heeft. Een goede tijd hebben, zonder verplichtingen.

Identificeer je je met een van deze perspectieven? Ik neig er in ieder geval toe ertussen af te wisselen. De behoefte voelen om te redden, te doemdenken en hedonistisch alles uit het leven te halen. Ik ervaar die gevoelens vaak snel achter elkaar en soms zelfs allemaal tegelijk. Ik ben een beetje zoals Cerberus, de mythologische driekoppige hond die de onderwereld van Hades bewaakte.

Redders claimen een moreel monopolie en monoloog, terwijl doemdenkers en genieters doen alsof ze doof zijn en verantwoordelijkheid geheel vermijden. Zij zijn niet bepaald goede gesprekspartners!

Hoe kunnen we redders, doemdenkers en genieters met elkaar verzoenen, of die aspecten binnen onszelf? Door het F woord te gebruiken: de F van “figure out”, “friendly”, “fun” en “(ef)fort”.

“Figure out” - de effecten van je voedselkeuzes. Dit betekent simpelweg: nadenken over wat je eet. Een idee hebben van de reis van het voedsel van de boerderij naar jouw vork. Deze kennis geeft je macht.

“Friendly” - aardig zijn voor jezelf, anderen, de planeet. Een warme en open houding is sterker dan alle wetenschappelijke feiten in de wereld bij elkaar.

“Fun” - erachter komen hoe jij goed voedsel definieert, wat jouw persoonlijke versie is van het juiste dieet kan zo leuk zijn! Je eigen lichaam leren kennen en in contact zijn met de wereld om je heen. Hoe de natuur je voedt, hoe mensen en dieren voor je zorgen, zodat je kunt groeien en je ontwikkelen. Dit is ongelooflijk fantastisch!

Doe je best (“Make an efFort”) - begin gewoon en streef naar progressie, niet naar perfectie. In eerste instantie is zo nu en dan biologisch, vegan of lokale producten eten voldoende. Of doe het zoals die gast bij mijn Zweedse etentje, die een eerlijke poging deed om minder vlees te eten. Helemaal geen vlees eten zou voor hem een brug te ver kunnen zijn, dus begon hij zijn reis naar goed voedsel gewoon door minder vlees te eten. Een volgende stap zou zijn om als hij toch iets eet waar vlees in zit zich ervan te overtuigen dat dit op een ethische wijze werd geproduceerd. Progressie! Niet perfectie.

Oproep aan alle redders, doemdenkers en genieters! Laten we de F-woorden veranderen die we gebruiken niet de F van “F*** you”, maar van “figuring out”, friendly”, “fun” en “(ef)fort”. Laten we elkaar in het midden tegenkomen en de aan de slag gaan – door denken, handelen en voelen ons doel bereiken: goed voedsel eten.