Plantaardig pionieren
Het verhaal van twee boeren met een missie: het realiseren van de eerste plantaardige cappuccino op basis van soja van Nederlandse bodem.
Food for thought - #1 De wereld van kweekvlees met Ira van Eelen
Voor de serie ‘food for thought’ duik ik samen met Ira eerst in het Amsterdamse IJ en vervolgens in de vaak onvoorstelbare en gecompliceerde wereld van eten. In de komende artikelen wil ik de mooiste lessen uit deze gesprekken met jullie delen. Zoals: “Wie bepaalt er wat er op je bord ligt?”, “Kind tech, bad tech?” en mijn favoriet: “Er zullen beren op je weg komen. Dus, leer beers praten!”
Voor iedereen die Ira van Eelen niet kent? Ira is een enthousiast en oprecht geïnteresseerd mens. Een eigenwijze woonbootbewoner, denker en publieke spreker. Ze is de dochter van de geestelijk vader van kweekvlees Willem van Eelen, advies-commissaris van Just (een van de snelst groeiende Amerikaanse food startups), bedenker van Toothcamp en medeoprichter van Kind Earth Tech. Kortom, a force to reckon with.
Ik heb Ira horen spreken bij het programma “De Hongerige Stad” in Pakhuis de Zwijger en was overdonderend door haar scherpe kritiek en de respectvolle wijze waarop ze vriend en vijand waardig in het gesprek liet deelnemen. Een slimme strategie, want zonder dialoog krijg je niemand mee. Dit heeft Ira met haar kweekvlees-lobby in levende lijve ondervonden. Maar met een onuitputtelijke energie heeft ze het toch op de politieke agenda weten te krijgen.
In dit artikel gaan we het hebben over wat beter vlees is. Om hier beter antwoord op te kunnen geven, duiken we eerst in de principes van kweekvlees.
Wat is kweekvlees?
De meeste van ons kunnen de krantenkop ‘Hamburger van € 200.000,-‘ waarschijnlijk nog wel voor de geest halen. Dit ging dus over een hamburger van kweekvlees. Door nieuwe technologieën en de grote interesse in vleesvervangers is kweekvlees in een stroomversnelling gekomen. Verschillende bedrijven zijn bezig met kweekvlees en de techniek is in principe overal hetzelfde. Je neemt de stamcellen van een levend dier, deze cellen worden in een kweekvloeistof van suikers, aminozuren en vetten gelegd waarin ze zich vermeerderen en spiervezels vormen.
Dit proces kun je op grote schaal met een veel lagere milieu-impact uitvoeren dan dat bij gebruikelijke vleesproductie het geval is. Er is voor de productie van kweekvlees namelijk tot 45% minder energie nodig, 95% procent minder water en 99% minder landbouwgrond. De verwachting is dat kweekvlees met de juiste PR en winkelprijs op korte termijn van sciencefiction naar serieuze kanshebber voor hét alternatief op vlees kan worden.
Waarom speelt vlees überhaupt nog in rol in de transformatie naar een duurzaam voedselsysteem?
In een ideale wereld is het antwoord hierop heel makkelijk: geen enkele rol! Want in een ideale wereld zou iedereen voor het meest gezonde, duurzame en ethische dieet kiezen. Maar een 100% plantaardig levensstijl grijpt de meeste mensen nog steeds naar de keel. Het is een boodschap die moeilijk aanslaat.
Het goede nieuws is dat we massaal steeds meer leren over de nadelen van vlees en de voordelen van plantaardige voeding. Onwaarheden en dogma’s worden door aangrijpende boeken en documentaires rechtgetrokken. Maar volgens critici is er één ding waar plantaardige vleesvervangers het nog steeds laten afweten. En dat is de smaak van echt vlees, deze umami verhoogt de speekselvorming en versterkt de zoete en zoute smaken. Dit maakt vlees ongekend populair en de voorspellingen zijn dat de wereldwijde consumptie de komende 10 jaar zal blijven stijgen. In welvarende landen zien we nog steeds een lichte stijging, en in opkomende economieën zoals India en Brazilië is er sprake van een flinke stijging van vleesconsumptie.
Daarom is kweekvlees, ook wel lab-grown, cultured meat of clean meat genoemd, volgens velen dé oplossing. Het is een toekomst mét vlees, maar zónder de problemen die daar onlosmakelijk aan verbonden zijn: dierenleed, milieubederf en CO2-uitstoot.
Met het oog op de immense populariteit van vlees is het goed om helder te krijgen wat wordt verstaan onder ‘beter’ vlees. Dit om het gesprek en de vraag zo positief mogelijk te kunnen sturen.
Wat is beter vlees?
Dat is vlees met dezelfde voedingswaarde zonder de slechte vetten. Dat is vlees waar geen dierenleed aan de pas is gekomen. Dat is duurzaam vlees, dus met een extreem lage milieu impact. Dat is vlees met de hoogst haalbare voedselveiligheid.
Kortom, we kunnen echt vlees eten dat niet afkomstig is van een dood dier. Waar in de huidige vleesindustrie nog een heel dier wordt gefokt voor zijn vlees, hoeft er voor kweekvlees alleen nog maar cellen worden gekweekt voor vlees. Kweekvlees is daarom ook een evolutie geen revolutie.
Wil je meer weten over kweekvlees? Tip: lees dan vooral het boek Clean Meat van Paul Shapiro.
See you next time!
